Eric Leltz  RSS feed    

Het zand in de machine

Woensdag 26 augustus 2015

eric leltz

De Nationale ombudsman heeft een vernietigend rapport geschreven over de invoering van het Persoonsgebonden Budget (PGB). Het menselijk belang is volgens hem op alle fronten uit het oog verloren. Omdat dit niet de eerste keer is dat een ingrijpende verandering gepaard gaat met veel problemen schetst de ombudsman een beeld van een overheid die maar niet leert van eerder gemaakte fouten.

De ombudsman schrijft dat bij de start van de invoering alle deelnemers van goede wil waren. Het menselijke belang stond in het vizier van alle spelers maar het verzandde steeds meer in verstikkende regelgeving. Hierdoor is de dagelijkse praktijk steeds meer op de achtergrond komen te staan.

Dit is helaas zoals het zo vaak gaat bij grote veranderingen. Er wordt begonnen met de beste intenties maar het verzand al snel in gerommel omdat het oorspronkelijke systeem niet flexibel genoeg is om praktijk problemen op te vangen. De systemen worden ontworpen door mensen op stafafdelingen die ver van de praktijk staan. Ze hebben wel een kijk op de praktijk maar dat is een theoretische kijk. Dat is de praktijk zoals het zou kunnen als iedereen zich voorspelbaar, als het ware als een machine, gedraagt. En er wordt niet altijd aan gedacht, zeker in het publieke domein, om de mensen in het werkveld te betrekken bij het ontwerp. Op de werkvloer blijkt het systeem echter nauwelijks te werken omdat daar moet worden omgegaan met onverwachte gebeurtenissen. Daar wringt de systeemwereld met de leefwereld. De regelgeving geeft dan weliswaar duidelijkheid maar ook starheid. Alle flexibiliteit wordt uit het systeem gehaald. Als blijkt dat de door de stafafdeling ontworpen ideale werkomgeving in de praktijk niet werkt volgt de bekende reflex van nog meer regels. Deze cumulatie van regel op regel werkt als zand in de machine. Het zorgt voor een ondoordringbare spaghetti aan regels. Hiermee creëer je een onwerkbare situatie.

Niet dat de leefwereld krakend tot stilstand komt! De professionals in de praktijk vinden steeds weer 'bypasses' om toch zo goed en zo kwaad als het kan tot uitvoering of oplossingen te komen. Maar dat gebeurt dan wel meer ondanks het systeem dan dankzij het systeem.

Geplaatst in samenleving | Er zijn geen reacties

Gevolgenethiek

Zaterdag 18 juli 2015

eric leltz

Onlangs was er commotie omdat een motoragent een arrestant op nogal opvallende wijze meenam naar het bureau. De arrestant moest, vastgeketend aan de motor, op een drafje meelopen naast de rijdende agent. Het ging niet om een alternatieve straf maar om een oplossing voor het probleem waar de agent voor stond: "hoe breng ik deze arrestant zo snel mogelijk naar het bureau?". Waarom hij niet kon wachten op assistentie in een politieauto is onbekend.

In de reacties zie je 2 ethische invalshoeken terug:

  • beginselethiek waarbij in de systeemwereld (achter het bureau) zo veel mogelijk wordt geregeld en je je in de leefwereld (op straat) hier aan dient te houden. Het motto is 'regel is regel' en bij afwijkingen moet vooraf toestemming worden gevraagd,
  • gevolgenethiek waarbij het bereiken van het doel het belangrijkste is. Dan geldt 'het doel heiligt de middelen'. Bij het overtreden van de regel kan hooguit achteraf nog 'sorry' worden gezegd.

In een samenleving die steeds ingewikkelder wordt en te maken heeft met vergaande bezuinigingen, zal vaker volgens de gevolgenethiek worden gewerkt. Immers professionals willen doen waar ze voor zijn aangesteld. In het geval van de motoragent dus 'boeven' vangen. In de leefwereld zullen daarom steeds meer problemen ontstaan waar in de systeemwereld niet in is voorzien. Er moet dan een beroep worden gedaan op de creativiteit van de professional. En dan kom je uit op onorthodoxe en 'out of the box' oplossingen.

Maar hoe voorkom je willekeur? Dan gaat het over de speelruimte die de professional zich in de leefwereld mag toe-eigenen. Inzicht hierover dient al tijdens de opleiding aandacht te krijgen. Hier start het werken aan 'gezamenlijke waarden' binnen een beroepsgroep. Daarnaast dienen voorvallen te worden geëvalueerd. Hierdoor ontstaat casuïstiek waarmee de speelruimte in de leefwereld inzichtelijker wordt gemaakt.

Geplaatst in samenleving | Er zijn geen reacties

Youtopia

Woensdag 01 juli 2015

eric leltz

Afgelopen weekend was ik in het kader van Tegenlicht073 bij een debat over 'Youtopia', hoe ziet de ideale samenleving er uit? Op een gegeven moment was er discussie of de samenleving 'top-down' of juist 'bottom-up' moet worden georganiseerd. Dan gaat het eigenlijk over de vraag: waar ligt de aansturing? In de systeemwereld (top) of in de leefwereld (bottom).

De maatschappij van de toekomst zal worden vormgegeven in de leefwereld. Het gaat om voor en door de mensen, bottom-up dus, waar kleine overzichtelijke gemeenschappen onderling verbonden zijn. Eigenlijk net zoals Internet, hét communicatiemiddel in de nieuwe wereld, georganiseerd is.

Deze nieuwe samenleving heeft tijd nodig om te groeien. En in de overgangsfase bestaan de oude en de nieuwe samenleving naast elkaar. Dat maakt deze tijd zo boeiend maar ook verwarrend. Tijdens de verbouwing gaat de verkoop als het ware gewoon door. Ik heb dit eerder vergeleken met het plaatje waarin de een de oude vrouw ziet en de ander de jonge vrouw. We kijken naar hetzelfde maar zien wat anders. Het is daarom aanvankelijk niet een kwestie van of top-down of bottom-up maar van en top-down en bottom-up. De twee maatschappijtypen gaan een tijdje gelijk op maar waar de een al wel is gevormd maar langzaam aan kracht verliest, heeft de ander nog geen vorm maar al wel veel (opwaartse) kracht.

De kentering gaat nog langzaam maar als eenmaal het 'tipping point' is bereikt, dan gaat het snel. Dit punt bereik je als je ongeveer 23% van de mensen mee hebt. Vrij naar de 'innovation curve' van Rogers kun je stellen dat 10% van de mensen aan het begin van een nieuwe beweging meteen enthousiast zijn. Dit zijn de koplopers. Daarna volgt een grote middengroep volgens Rogers verdeeld over de early adopters, de early majority en de late majority. Helemaal achteraan staan de laggards. Die zullen nooit de voordelen zien.

Als de middengroep gaat bewegen komt de nieuwe samenleving snel tot wasdom. Het komt er dan op aan om deze groep, te beginnen met de early adopters, in beweging te krijgen. En daar dragen de uitzendingen en bijbehorende debatten van Tegenlicht een steentje aan bij.

Geplaatst in samenleving | Er zijn geen reacties

Niets is onmogelijk

Woensdag 20 mei 2015

eric leltz

Toen Jesse Klaver het voorzitterschap van de tweede kamer fractie van GroenLinks overnam, gaf hij veel aandacht aan zijn afkomst. Het werd als opstapje gebruikt om de stelling "niets is onmogelijk" te onderschrijven. Of in de woorden van Klaver "laat je nooit vertellen dat iets onmogelijk is of niet kan" en "laat angst los en je kunt alles bereiken".

De achterliggende gedachte is dat wie voor een dubbeltje geboren is altijd een kwartje kan worden. Een mooie gedachte maar de keerzijde is dat als dit niet lukt, dit ook helemaal aan jezelf ligt. Je kunt niet meer wegduiken door de omstandigheden de schuld te geven. Immers niets is onmogelijk en als je faalt, heb je jouw angst niet losgelaten. Je bent dan als het ware een 'loser'.

Zie falen daarom niet als eindpunt maar als opstap om te evalueren en te leren. Goed falen brengt je verder. Je leert als het ware op te krabbelen nadat je bent gevallen. En als dat een keer moeizaam gaat, is er de samenleving om je daarbij te helpen. Pas als je deze kansen laat liggen ben je een echte loser.

Geplaatst in samenleving | Er zijn geen reacties
<< 1234[5]6789 >>

Archief



Rubrieken


Made by DeeWeeDee