Recent publiceerde ING het rapport “De derde industriële revolutie”. Hierin staat beschreven dat steeds meer consumenten zullen vragen om duurzaam geproduceerde goederen. Duurzaamheid verhoogt dan de meerwaarde van een product. Na de uitvinding van de stoommachine in de 19^de eeuw en de computer in de 20^ste eeuw, waardoor de economie een enorme impuls kreeg, zou die rol nu wel eens weggelegd kunnen zijn voor duurzame productie.

In de westerse wereld wordt een beleid gericht op duurzaamheid nog als ‘soft en duur’ beschouwd. ING wijst erop dat duurzame productie in de toekomst goedkoper zal worden. Dit komt omdat de toenemende schaarste aan schoon water, energie en voedsel de prijs van de traditionele productie zal opdrijven. Daar komt dan nog de verplichting om de CO2-uitstoot te beperken bij. Volgens ING moet in Europa de komende tien jaar de omslag worden gemaakt naar een meer duurzame productie. Bedrijven zullen hun manier van werken moeten aanpassen aan de schaarste op het gebied van landbouwgrond, water en energie. Dit wordt in het rapport de derde industriële revolutie genoemd.

Groen en schoon moet het allemaal worden. Op dit moment prefereert in Europa nog maar 40% van de consumenten duurzame goederen maar in de opkomende economieën van Azië en Zuid-Amerika ligt dat percentage al rond de 85%. In deze landen zijn consumenten zich meer bewust van het belang van duurzaamheid, omdat zij direct met de gevolgen van water- en milieuvervuiling worden geconfronteerd’. Als Europa de derde industriële revolutie nu aan zich voorbij laat gaan, dan zal zij de slag missen.

Vandaag hebben we het verslag van de informateur besproken. De eerste voorkeur is CDA, VVD, SGP, PvdA en Gemeentebelangen. En dan is er nog een tweede variant maar die lijkt vooral ingegeven om de SGP duidelijk te maken om bij de onderhandelingen over het collegeakkoord een niet al te grote broek aan te trekken want anders wordt zij geruisloos ingewisseld voor de Christen Unie.

Vorige week heeft GroenLinks/PE twee uitgangspunten genoemd voor een nieuw college:

1.       Rechtdoen aan de verkiezingsuitslag

2.       Een college dat in staat is om Ede, met visie en elan, door de kredietcrisis te loodsen

Als we nu de eerste optie bezien aan de hand van het eerste criterium “rechtdoen aan de verkiezingsuitslag” dan concluderen we het volgende:

Dat het CDA wordt genoemd is begrijpelijk. Zij hebben weliswaar een zetel verloren maar zijn nog steeds de grootste partij en daarmee aan zet in deze informatieronde. Zij zullen die positie niet snel opgeven.

En de VVD als enige partij uit de oude coalitie die stemmen en ook een zetel heeft gewonnen, is zeker terecht.

Met het oog op de uitslag ligt het ook voor de hand om de SGP uit te nodigen.

Als vierde partij wordt GemeenteBelangen genoemd. Nergens maakt de informateur echter duidelijk waarom juist GemeenteBelangen. Is dit op basis van hun programma? Of op basis van hun stabiliteit wat betreft het aantal stemmen? De reden is “omdat zoveel partijen Gemeentebelangen hebben genoemd”.

In het vorig overleg is door de fracties de wens uitgesproken om met 5 wethouders van 5 partijen verder te gaan. Dit omdat de huidige economische tijd hier om vraagt. We kunnen ons hierin vinden. Maar wie is dan de vijfde partner?

Volgens de informateur moet dit de PvdA zijn. Maar met de VVD en het CDA al in het nieuwe college is er wat GroenLinks/PE betreft geen plaats meer voor de PvdA en de Christen Unie want drie of zelfs vier partijen uit de oude doos (2006-2010) doet geen enkel recht aan de verkiezingsuitslag. Voor de Christen Unie is dit extra wrang. Zij betalen wel een hele hoge prijs voor een relatief gering verlies. Maar gezien de verhoudingen bij de confessionele partijen is dit wel uit te leggen.

Het kwam ons vorige week in de eerste informatieronde al vreemd over dat de PvdA zo vaak en ogenschijnlijk zonder enige aarzeling als mogelijke coalitiepartner werd genoemd. Dat roept bij mijn fractie vragen op:

1.    Is het een vorm van bedrijfsblindheid om meteen terug te grijpen naar het oude?

2.    Is hier sprake van een herenakkoord waarbij er ten koste van alles een plaats moet zijn voor de PvdA in de coalitie?

En als je naar de partijprogramma’s kijkt dan roept dit nog meer vragen op. Wij voorzien grote problemen bij het schrijven van het collegeakkoord van een college waar zowel de SGP als de PvdA zitting in hebben. We zien teveel tegenstrijdigheden. Het is vragen om problemen. Dit is niet in het belang van Ede. De vraag is niet of er door partijen water bij de wijn wordt gedaan. De vraag is of we nog wel wijn overhouden als de standpunten zijn uitgewisseld. Rest dan niet een halfbakken collegeakkoord? En dat in een tijd dat er keiharde besluiten moeten worden genomen.

Nemen we dan het tweede criterium er bij “zorg voor een college dat Ede door de komende bezuinigingstijd kan loodsen”, dan heb je niet een college nodig dat constant over de uitgangspunten bekvecht, je hebt dan een college nodig dat eensgezind en met elan en overtuiging Ede “de weg naar de toekomst” wijst. We zien om die reden veel meer een plaats voor GroenLinks/PE in het college. In de eerste plaats heeft GroenLinks/PE gezien de programma’s en de opvattingen duidelijk het meest verwantschap met VVD, CDA en SGP. Denk dan aan:

o     de 7 * 24 uurs economie en de zondagsrust. Ede hoeft voor ons zeker op zondag niet te bruisen.

o     de aanpak van de kredietcrisis waar we niet eerst kijken naar lastenverhoging voor de inwoners van Ede maar eerst intern orde op zaken willen stellen.

o     we zijn aanvullend op VVD en SGP als het gaat om wijkaanpak en zitten hiermee op dezelfde lijn als het CDA.,

o     de wens om samen te komen tot deregulering

o     we richten ons op de gehele Edese gemeenschap en niet alleen op jongeren

o     in duurzaamheid zien ook wij net als het CDA en de SGP een opdracht tot rentmeesterschap

En ook met GroenLinks/PE aan boord wordt een enigszins rechts college meer naar het midden getrokken.

Het huidige voorstel van de informateur doet geen recht aan de verkiezingsuitslag en is geen college waar we in de ogen van GroenLinks/PE de toekomst met een glimlach tegemoet kunnen treden. Het voorgestelde college ontbeert het fundament om Ede de weg naar de toekomst te wijzen. Er is gekozen voor behoud van het oude. En helemaal als de SGP niet heel snel een aantal principes over boord gooit. De Christen Unie staat al warm te lopen en dan hebben we weer de oude coalitie aangevuld met Gemeentebelangen. Kortom alle vernieuwing moet dan van Gemeentebelangen komen. Het is een trieste constatering maar daar heeft GroenLinks/PE dus helemaal geen vertrouwen in. Het is een doodlopende weg.

Afgelopen maandag zijn de eerste gesprekken gevoerd om te komen tot een nieuw college. In een eerste beschouwing heeft GroenLinks/PE aangegeven dat de huidige coalitie van CDA, Christen Unie, PvdA en VVD verlies heeft geleden. Voor het CDA en de PvdA was dit zichtbaar in het verlies zetels, voor de Christen Unie was dit alleen zichtbaar in aantal stemmen. Alleen de VVD boekte een zetel winst. We zien ook een verrechtsing in Ede met winst voor VVD en Burgerbelangen. Vat de uitslag dan ook op als signaal van de inwoners van Ede dat de huidige coalitie over de houdbaarheidsdatum heen is en het tijd is om het anders te doen.

Ede staat voor een uitdaging. Nu ligt er een mooie kans voor verandering. Om te veranderen is vaak een gevoel van urgentie nodig. Pik het signaal van de inwoners als zodanig op. GroenLinks/PE is om die reden geen voorstander van het verder gaan met de huidige coalitie. Het is niet alleen een verkeerd signaal, het kan ook worden opgevat “arrogantie van de macht” en het “negeren van de inwoners”. Nu ligt er een goede voedingsbodem om verandering van de grond te krijgen. Kijk naar wat goed is voor Ede want we staan op een kruispunt waar we een bestuur nodig hebben die ons met verve de juiste weg wijst. Durf daarbij af te wijken van de bekende weg. Oplossingen liggen vaak buiten de gebaande paden. Laat de stromingen liberalisme, christen democratie, socialisme, reformatorisch los. In het belang van Ede dient er een college te komen dat snel, adequaat en deskundig de weg naar de toekomst kan inslaan. Dat is ook een college dat meer op hoofdlijnen bestuurt en in het belang van Ede over de eigen partijbelangen heen durft te kijken. Kijk naar het soort taken dat het college moet uitvoeren. Maak dan onderscheid tussen lopende zaken en projectzaken. De verschillende taken vragen om andere competenties van de bestuurders. Flexibiliteit bij meer projectmatige werkzaamheden, beheersing bij lopende en terugkerende zaken. Sluit om die reden de mogelijkheid van een projectwethouder als aanjager voor grote projecten die Ede op de kaart zetten niet bij voorbaat uit. GroenLinks/PE is zondermeer bereid om bestuursverantwoordelijkheid te nemen. GroenLinks/PE sluit hierbij geen enkele partij uit en GroenLinks/PE sluit ook geen enkele combinatie uit om mee samen te werken in een college.

Wat betreft het collegeakkoord  leggen we nu de accenten. De tijd voor een nadere detaillering komt nog. Speerpunten zijn sociaal en duurzaam waarbij Ede meer visionair wordt bestuurd, dus vanuit een gezamenlijke en gedragen visie. Dan is er ook oog voor de lange termijn. Dan komt er een college dat ons vakkundig weer perspectief biedt in tijd van crisis.