Eric Leltz  RSS feed    

Ongelijkheid

Vrijdag 19 juli 2019

Eric Leltz

Onlangs publiceerde de Volkskrant een eigen onderzoek naar de beloning bij 117 toonaangevende bedrijven. Kern van het resultaat van dit onderzoek is dat de loonkloof tussen de top van multinationals en (semi)-publieke sector toeneemt. Dit komt vooral omdat de gemaakte winsten bij de multinationals de waarde van de aandelenpakketten, die de leiding veelal zelf in handen heeft, doet toenemen. Verder gaf het onderzoek ook aan dat de loonkloof tussen de top van een bedrijf en de werkvloer toeneemt. Dit komt bij multinationals vooral omdat de winsten zoals geschreven naar de top gaan én naar de aandeelhouders maar niet naar de werknemers. Deze loonkloof is funest voor de sociale cohesie.

Al in 2015 publiceerde de Oeso, de organisatie van geïndustrialiseerde landen voor economische samenwerking en ontwikkeling, het rapport "Why less inequality benefits all". Het rapport bevatte twee boodschappen: De ongelijkheid neemt toe en deze toename is een rem op de economische groei. Het eerste punt is in lijn met de ideeën van de Franse econoom Thomas Piketty beschreven in "Kapitaal in de 21ste eeuw" uit 2013. Ongelijkheid wordt over het algemeen gezien als goed voor de economische groei omdat ze een stimulans is voor individuen om zich op te werken, de zogeheten verticale mobiliteit. Maar dit geldt vooral voor een geringe ongelijkheid. Een dergelijke ongelijkheid nodigt uit om je in te spannen om een stap extra te zetten. Dit komt omdat die inspanning als haalbaar wordt gezien. Met een inspanning en door gebruik te maken van (opleidings) kansen, ligt groei dan binnen bereik. Een grote mate van ongelijkheid echter, is een rem op economische groei omdat de kloof dan als onoverbrugbaar wordt gezien. Dat roept eerder onmacht en frustratie op. Dit is juist funest voor de sociale cohesie.

Wat wordt verstaan onder economische groei is weer een heel ander verhaal. Dit wordt nog vaak gezien als een stijging van het Bruto Nationaal Product (BNP). Maar dan gaat het alleen om kwantiteit. Kwaliteit is bij groei veel relevanter. Een manier om breder te kijken is via het model van de ware winst balans van de Economy for the Common Good (ECG). In deze economie is niet winstmaximalisatie de wegwijzer maar menselijke waardigheid, solidariteit, ecologische duurzaamheid en sociale rechtvaardigheid. In de ECG kunnen bedrijven ook winst maken, maar van belang is hoe die winst wordt gemaakt en wat er mee wordt gedaan. Deze winst komt tot stand door samenwerking in plaats van door concurrentie en moet niet leiden tot oneindige groei. In een ‘common good balans’ wordt de maatschappelijke verantwoordelijkheid in beeld gebracht. Dan gaat het dus niet alleen over financiën, maar ook over de impact van de organisatie op mensen, milieu en samenleving. De ECG kent drie aandachtspunten:

  1. Verbinden van waarden die onze intermenselijke relaties kenmerken met de waarden die de economie domineren,
  2. Waarden en doelen uit onze grondwet een prominente rol laten spelen in onze economie
  3. Economisch succes niet afmeten aan de hand van ruilwaarden maar aan de hand van gebruikswaarden.

Het draait dan om het doel van de economie: ware winst zoals sociale en ecologische meerwaarde in de vorm van duurzame welvaart, vertrouwen, inspraak, vrijheid en zelfbeschikking.

Geloofwaardig

Donderdag 11 juli 2019

Eric LeltzHet Europees parlement is met hun ‘spitzenkandidaten’ mooi te kijk gezet. Terwijl die kandidaten zich overal lieten zien en in debat met elkaar gingen, wordt er door de regeringsleiders doodleuk iemand benoemd tot voorzitter van de Europese commissie die helemaal niet in beeld was, laat staan een ‘spitzenkandidaat’ was. Maar niet alleen het parlement is terzijde geschoven, ook de Europese kiezer. Zo doe je dat als je afstand wil creëren en Europeanen het gevoel wil geven dat hun mening er totaal niet toe doet. Het is een perfecte manier van koren op de molen gooien van populisten die het woord ‘achterkamertjes’ alweer in de mond hebben genomen.

En waar ze ook van wanten weten als het om achterkamertjes gaat? In het bronsgroen eikenhout van Zuid-Limburg. Daar worden aan de lopende band lucratieve baantjes en adviesklussen aan een select gezelschap politieke vriendjes toegekend. Natuurlijk wel door het schenden van aanbestedingsregels en door het schrappen van regels die het moeilijk maken om elkaar opdrachten te gunnen. En dit alles vanzelfsprekend onder absolute geheimhouding. De hardwerkende gewone Limburger hoeft hier toch ook helemaal niets van te weten. Met deze onder elkaar verdeelde klussen was meer geld gemoeid dan in alle andere provincies bij elkaar. Maar kon gedeputeerde Koopmans verklaren, dat komt omdat “de sociale, economische en culturele activiteiten van het Limburgs provinciebestuur veelomvattender zijn dan die van andere provincies samen”. Mooier kon hij de arrogantie niet verwoorden. Maar met vertrouwen in een bestuur heeft het niets meer te maken.

Voor vertrouwen hoeven we ook niet bij Schiphol te zijn. Daar leeft nog het mantra uit de tijd van toen: ‘groei, groei, groei’. Of in de woorden van de verantwoordelijk minister van Nieuwenhuizen ‘stilstand is achteruitgang’. Diezelfde minister die werd teruggefloten voor de uitbreiding van Lelystad Airport en toen haar juristen opdracht gaf om ‘een list te verzinnen’. Of die de omwonenden van Schiphol tegemoet komt met de sigaar uit eigen doos “we zullen omdat jullie daar last van hebben minder nachtvluchten uitvoeren maar dan moeten jullie wel meer dagvluchten accepteren”. Dat de nieuwe tijd waarin klimaatmaatregelen centraal horen te staan niet om ‘meer’ vraagt maar om ‘anders’, komt niet in haar op. Deze eendimensionaliteit gericht op de korte termijn, doet afbreuk aan haar geloofwaardigheid als bestuurder. Daarmee opereert ze wel in lijn van het kabinet want daar is geloofwaardigheid totaal geen issue. Het is daar heel gewoon om vandaag het een te zeggen en morgen totaal iets anders. Denk aan het met enige trots aankondigen van het klimaatakkoord en de volgende dag doodleuk een gerechtelijke uitspraak over de Urgenda zaak naast je neer te leggen. Of ‘met iedere vezel in je lijf’ voor dividendbelasting aan bedrijven liggen maar vervolgens ‘omdat het geld bij bedrijven tegen de plinten klotst’ hen extra belasten. Om over de gaswinning in Groningen nog maar te zwijgen.

Het maakt al deze bestuurders er niet geloofwaardiger op en daarmee schaden zij het aanzien van de politiek.

 

Archief



Rubrieken