Eric Leltz  RSS feed    

Gevolgenethiek

Zaterdag 18 juli 2015

eric leltz

Onlangs was er commotie omdat een motoragent een arrestant op nogal opvallende wijze meenam naar het bureau. De arrestant moest, vastgeketend aan de motor, op een drafje meelopen naast de rijdende agent. Het ging niet om een alternatieve straf maar om een oplossing voor het probleem waar de agent voor stond: "hoe breng ik deze arrestant zo snel mogelijk naar het bureau?". Waarom hij niet kon wachten op assistentie in een politieauto is onbekend.

In de reacties zie je 2 ethische invalshoeken terug:

  • beginselethiek waarbij in de systeemwereld (achter het bureau) zo veel mogelijk wordt geregeld en je je in de leefwereld (op straat) hier aan dient te houden. Het motto is 'regel is regel' en bij afwijkingen moet vooraf toestemming worden gevraagd,
  • gevolgenethiek waarbij het bereiken van het doel het belangrijkste is. Dan geldt 'het doel heiligt de middelen'. Bij het overtreden van de regel kan hooguit achteraf nog 'sorry' worden gezegd.

In een samenleving die steeds ingewikkelder wordt en te maken heeft met vergaande bezuinigingen, zal vaker volgens de gevolgenethiek worden gewerkt. Immers professionals willen doen waar ze voor zijn aangesteld. In het geval van de motoragent dus 'boeven' vangen. In de leefwereld zullen daarom steeds meer problemen ontstaan waar in de systeemwereld niet in is voorzien. Er moet dan een beroep worden gedaan op de creativiteit van de professional. En dan kom je uit op onorthodoxe en 'out of the box' oplossingen.

Maar hoe voorkom je willekeur? Dan gaat het over de speelruimte die de professional zich in de leefwereld mag toe-eigenen. Inzicht hierover dient al tijdens de opleiding aandacht te krijgen. Hier start het werken aan 'gezamenlijke waarden' binnen een beroepsgroep. Daarnaast dienen voorvallen te worden geëvalueerd. Hierdoor ontstaat casuïstiek waarmee de speelruimte in de leefwereld inzichtelijker wordt gemaakt.

Geplaatst in samenleving | Er zijn geen reacties

De lokale politiek en een G1000

Maandag 13 juli 2015

eric leltz

Op de opiniepagina van het Brabants Dagblad van 4 juli hield Hans Kessens een pleidooi om in plaats van het door GroenLinks en D66 geopperde plan om een 'G1000' te organiseren, 'Bossche voorkamers' in te stellen. Bij voorkamers buigen gemeentebestuur en inwoners zich over vooraf afgesproken thema's. Kenmerkend is dat de deelnemers inhoudelijke kennis hebben over de onderwerpen. Bijvoorbeeld omdat ze er in het dagelijks leven mee te maken hebben. Ook bij een G1000 gaat het om een gezamenlijke opgave, alleen worden de inwoners daar betrokken op basis van loting, dus willekeurig. Je voorkomt hiermee dat de gesprekspartners alleen maar bestaan uit de mondige, betrokken, hoog opgeleide dertigplusser. Omdat de deelnemers minder voorkennis hebben begint een G1000 met kennisvergaring.

Onze democratie stamt uit een tijd dat inwoners ongeletterd, onbereikbaar en onmondig waren. Hierbij past representatieve politiek waarbij 'het volk' zich eens in de zoveel jaar uitspreekt en zich voor de rest laat vertegenwoordigen. Maar door opleiding en sociale media zijn inwoners tegenwoordig veel beter en sneller geïnformeerd over wat speelt in de samenleving. Bovendien kunnen inwoners zich snel organiseren. Gelijkdenkenden hebben elkaar na een oproep op Facebook of Twitter snel gevonden. Dit zorgt er voor dat de democratie in de huidige opzet, tegen haar grenzen aanloopt. Dan gaat het om draagkracht omdat besluitvorming te lang duurt en om draagvlak omdat inwoners zich onvoldoende vertegenwoordigd voelen. Ieder initiatief om inwoners meer te betrekken bij de (lokale) democratie kan dan ook op mijn sympathie rekenen. Zo ook de 'voorkamers'. Maar waarom zou daarnaast geen G1000 kunnen bestaan?

Over de door Kessens genoemde bezwaren tegen een G1000: "wie binnen het gemeentebestuur committeert zich aan de uitkomsten?" en "wie bepaalt de gespreksonderwerpen?" zijn toch eenvoudig afspraken te maken. Denk aan de spelregels die bijvoorbeeld ook bij een referendum worden gemaakt. Kessens noemt ook nog twee andere bezwaren: "eerste ervaringen elders leren dat de invloed op de politiek beperkt is" en "een democratisch tekort is op dit moment niet het grootste vraagstuk in Den Bosch". Ook over het eerste punt kun je vooraf afspraken maken en bovendien kun je leren van de experimenten. Met het tweede punt zouden zelfs de door Kessens zo gewenste voorkamers nog even in de wachtkamer moeten. Immers daarmee wordt uiteindelijk ook ingespeeld op een democratisch tekort.

Net als de democratie is ook de politiek aan vernieuwing toe, meer passend in een tijd waar inwoners mondiger zijn, de wereld transparanter is en besluitvorming sneller moet. De opgebouwde sociale kennis en ervaring in de samenleving kan daarom uitstekend worden ingezet om een G1000 te organiseren. Voorbeelden laten zien dat de deelnemers zich met grote toewijding, wederzijds respect en humor over (sociale) problemen buigen. Het maakt de deelnemers competenter, verfijnder in hun oordeel en geeft ze meer oog voor de complexiteit van politieke besluitvorming. Dit draagt weer bij aan meer respect voor politici. Bovendien krijg je door loting meer legitimiteit voor de voorgestelde besluiten en meer diversiteit van de deelnemers in plaats van alleen de direct betrokkenen en toch al actieve inwoners, zoals bij de voorkamers. Dit komt het draagvlak ten goede.

Overigens is daarmee het besluit nog niet genomen. Daar gaat binnen de huidige regels van de democratie de gemeenteraad nog altijd over. Het zou haar sieren als ze bij een door haar zelf geïnitieerd experiment van de G1000 niet in de reflex schiet om daar ook weer haar eigen partijpolitieke plasje over te doen. Het gaat dan om loslaten en durven te vertrouwen op de kennis en kunde van de inwoners. Dan kunnen de voorgestelde besluiten zonder restrictie worden overgenomen. Anders krijgt Kessels op één van zijn punten: "de invloed van een G1000 op de politieke besluitvorming is beperkt" alsnog gelijk.

Dit artikel stond op 11 juli 2015 in het Brabants Dagblad.

Geplaatst in Burgerparticipatie | Er zijn geen reacties

Youtopia

Woensdag 01 juli 2015

eric leltz

Afgelopen weekend was ik in het kader van Tegenlicht073 bij een debat over 'Youtopia', hoe ziet de ideale samenleving er uit? Op een gegeven moment was er discussie of de samenleving 'top-down' of juist 'bottom-up' moet worden georganiseerd. Dan gaat het eigenlijk over de vraag: waar ligt de aansturing? In de systeemwereld (top) of in de leefwereld (bottom).

De maatschappij van de toekomst zal worden vormgegeven in de leefwereld. Het gaat om voor en door de mensen, bottom-up dus, waar kleine overzichtelijke gemeenschappen onderling verbonden zijn. Eigenlijk net zoals Internet, hét communicatiemiddel in de nieuwe wereld, georganiseerd is.

Deze nieuwe samenleving heeft tijd nodig om te groeien. En in de overgangsfase bestaan de oude en de nieuwe samenleving naast elkaar. Dat maakt deze tijd zo boeiend maar ook verwarrend. Tijdens de verbouwing gaat de verkoop als het ware gewoon door. Ik heb dit eerder vergeleken met het plaatje waarin de een de oude vrouw ziet en de ander de jonge vrouw. We kijken naar hetzelfde maar zien wat anders. Het is daarom aanvankelijk niet een kwestie van of top-down of bottom-up maar van en top-down en bottom-up. De twee maatschappijtypen gaan een tijdje gelijk op maar waar de een al wel is gevormd maar langzaam aan kracht verliest, heeft de ander nog geen vorm maar al wel veel (opwaartse) kracht.

De kentering gaat nog langzaam maar als eenmaal het 'tipping point' is bereikt, dan gaat het snel. Dit punt bereik je als je ongeveer 23% van de mensen mee hebt. Vrij naar de 'innovation curve' van Rogers kun je stellen dat 10% van de mensen aan het begin van een nieuwe beweging meteen enthousiast zijn. Dit zijn de koplopers. Daarna volgt een grote middengroep volgens Rogers verdeeld over de early adopters, de early majority en de late majority. Helemaal achteraan staan de laggards. Die zullen nooit de voordelen zien.

Als de middengroep gaat bewegen komt de nieuwe samenleving snel tot wasdom. Het komt er dan op aan om deze groep, te beginnen met de early adopters, in beweging te krijgen. En daar dragen de uitzendingen en bijbehorende debatten van Tegenlicht een steentje aan bij.

Geplaatst in samenleving | Er zijn geen reacties
 

Archief



Rubrieken


Made by DeeWeeDee