In Zutphen is Loek Hermans voorgedragen als waarnemend burgemeester. Dat is dus dezelfde man die nog geen twee maanden geleden het voorzitterschap van de VVD fractie in de eerste kamer moest opgeven omdat de Ondernemingskamer vernietigend had geoordeeld over zijn functioneren bij de uiteindelijk failliet gegane thuiszorgorganisatie Meavita. De voordracht kwam van commissaris van de koning Cornielje. Ook VVD. Maar er was geen sprake van een exclusief VVD onderonsje uit het "old boys" netwerk want de voordracht werd gesteund door alle fractievoorzitters uit de gemeenteraad van Zutphen.

Een inwoner van Zutphen begon een petitie tegen de voordracht die in korte tijd door 2000 mensen werd ondertekend. Dagblad de Stentor kwam met de stelling "Het is beter dat Loek Hermans uit het openbaar bestuur blijft’, waarop 6100 mensen, 95% van de stemmers, vóór stemde. En op de social media werd het niet meer rustig. Inmiddels ging de plaatselijke fractie van de SP toch twijfelen en na een gesprek met de fracties trok Hermans zich terug.

Wat ontbreekt in deze kwestie is politieke sensibiliteit, een gevoel van wat leeft onder de inwoners. Hierdoor zijn de heren Cornielje en Hermans beschadigd maar relevanter is dat het vertrouwen in de lokale politiek een knauw heeft gekregen.

Zutphen staat niet op zichzelf. In bijvoorbeeld Geldermalsen, Steenbergen en Ede moest het lokaal bestuur onder druk van (een deel van) de inwoners terugkomen op een eerder ingenomen standpunt omtrent de opvang van vluchtelingen. Dit voedt de gedachte van een afstandelijk en angstig lokaal bestuur door een gebrek aan politieke sensibiliteit. Een slecht signaal.

Afgelopen week kreeg de Bossche wethouder van Son een jobstijding. Vanzelfsprekend is dit vreselijk nieuws dat je het liefst met familie en vrienden wil verwerken. Maar een bestuurder van een stad is wel een publiek figuur die in een (figuurlijk) glazen huis woont. Dan hoort er gecommuniceerd te worden: in goede en in slechte tijden. De wethouder hoeft dit natuurlijk niet zelf te doen, dat kan B&W samen met de communicatieafdeling heel goed voor haar rekening nemen. Maar daar ging het mis: de communicatie vanuit het stadhuis was niet adequaat en wat potsierlijk.

De gemeente 's-Hertogenbosch streeft naar maximale transparantie. Dat was wat ik recent hoorde bij een bijeenkomst over de social media aanpak van de gemeente. Maar in het naar buiten brengen van de ziekte van de wethouder was het te lang stil. En als je stil bent geef je de regie uit handen en gaan verhalen een eigen leven leiden. Het Brabants Dagblad, naar eigen zeggen ingelicht door de wethouder zelf, kwam dan ook met het verhaal dat er druk zou zijn uitgeoefend op de wethouder om het slechte nieuws snel naar buiten te brengen. Een officiële reactie van de burgemeester, voorzitter van het college van B&W, bleef aanvankelijk uit. De overige wethouders kwamen wel met een (eigen) communiqué waarin ze aangaven dat "de werkelijkheid geheel anders is" dan de berichtgeving van de krant. En daar reageerde de zieke wethouder dan weer op. Uiteindelijk kwam er op donderdag wel een officiële verklaring vanuit het gemeentehuis. Zo werd de onduidelijkheid gevoed, kreeg het proces en niet de inhoud alle aandacht en werden nieuwe vragen opgeroepen:

• Is er inderdaad door de burgemeester druk uitgeoefend op de zieke wethouder?
• En zo ja, waarom dan?
• Heeft dit dan ook iets te maken met de wat impulsieve manier van communiceren van de wethouder waardoor hij af en toe iets weg heeft van een 'ongeleid projectiel'?
• Waarom komen de wethouders met een eigen communiqué en spreken ze dus niet namens B&W, dus inclusief de burgemeester?
• Hoe zit het met de verdeling van taken van de wethouder?
• Wat betekent het 'tijdelijk neer leggen van de werkzaamheden' gezien het naar buiten gebrachte ziektebeeld van de wethouder?

Het adagium 'stil zitten als je geschoren wordt want anders vestig je alleen maar meer aandacht op de zaak' is iets uit de traditionele communicatieleer. Dat hoort bij een verkokerde, hiërarchische maar ook verouderde wereld. In een nieuwe wereld, een wereld van Internet en social media en een maatschappelijk roep om transparantie, kun je maar beter direct naar buiten treden zodat je de regie naar je toe trekt en ongewenste verhalen kunt beperken of zelfs voorkomen.

Door haar weifelend optreden heeft de bestuurlijke elite van 's-Hertogenbosch een kans laten liggen. Ze lijkt nu haar publieke verantwoordelijkheid niet te erkennen of daarvoor weg te lopen. Hierdoor ontstaat het beeld van een naar binnen gericht bestuur waar alleen mensen die tot de "inner circle" behoren er toe doen. Dat wordt versterkt door een reconstructie in het Brabants Dagblad van zaterdag waar geput wordt uit sms berichten, telefoongesprekken en mailwisselingen tussen de bestuurders. Door op tijd een toelichting te geven had B&W veel onduidelijkheid kunnen voorkomen.

Gisteren was het weer zo ver: problemen op het spoor. Vrijwel iedere week lees ik er wel over maar het was al een tijd geleden dat ik er zelf last van had. Gisteren dus wel. Op station 's-Hertogenbosch. Als ervaren reiziger weet ik: bij problemen op het spoor, zo snel mogelijk wegwezen van "de plek des onheils". Dat betekent of weer naar huis of via een omweg naar de plaats van bestemming.

Omdat er gisteren aanvankelijk geen mogelijkheid was om via een omweg te reizen, heb ik maar eens van een afstandje naar de situatie gekeken. En dan valt me weer op hoe slecht de NS de problemen kan managen alsof het de eerste keer is dat zich een storing voordoet. Maar het gaat helaas al jaren mis. De NS is goed in het bijdragen aan de eigen chaos. Het blijft totaal onduidelijk wat achter de schermen wordt gedaan om het treinverkeer weer op gang te brengen en hoe lang de reizigers moeten wachten. De enige duidelijke communicatie is het omroepen dat "vanwege de overlast gratis koffie kan worden gehaald". Hier wordt massaal gebruikt van gemaakt en het zorgt er voor dat de meute even stil is.

Zichtbaar is ook de vertrektijd van de trein inclusief de melding "komt over 5 minuten" maar tegen de tijd dat die trein het station zou moeten binnenrijden is de vertrektijd op het bord alweer gewijzigd in die van de volgende trein. En dat gaat zo een paar keer achterelkaar door. Dit draagt bij aan de onzekerheid en roept irritatie op.

Na 3 kwartier wordt omgeroepen dat er bussen worden ingezet en dat de wachtenden zich naar een bepaalde plek kunnen begeven. Niet dat die bussen daar al klaar staan. Op de aangewezen plek zwelt de groep aan maar omdat nadere informatie ontbreekt zie je ook mensen de groep weer verlaten om hun eigen plan te trekken. Na 20 minuten komen 2 mannen met beveiligingshesjes aanlopen. Ze zeggen niets, ze openen een hek, ze verdwijnen daar achter en ze sluiten het hek. Geen informatie, niets!

Hoe het is afgelopen weet ik niet. Zodra ik hoorde dat de trein naar Nijmegen weer reed ben ik daar ingestapt om via een omweg en uren te laat alsnog mijn bestemming Utrecht te bereiken.

Vandaag waren er weer problemen en stond een trein een tijd lang stil in een weiland. Mensen pikten het niet om gelaten en onwetend te moeten wachten, namen het heft in eigen handen en braken ondanks waarschuwingen van de conducteur uit de trein. Helemaal fout maar ik kan het zo goed begrijpen.

Www.Data.overheid.nl is een mooi initiatief van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties om gegevens van gemeentelijke overheden digitaal beschikbaar te stellen. Op deze wijze kunnen deze gegevens worden (her)gebruikt in nieuwe toepassingen die door inwoners kunnen worden ontwikkeld.

Omdat deze gegevens al in de bestanden van de gemeente zitten, hoeft het beschikbaar stellen niet veel te kosten. Een drempel is eerder een gevoel van onveiligheid. Maar het gaat alleen om gegevens die toch al openbaar zijn, bijvoorbeeld omdat ze op de gemeentelijke website worden getoond. Met een kleine inzet van de gemeente kan de service aan de inwoners aanmerkelijk worden verbeterd en vereenvoudigd.

Bovendien

• sluit deze werkwijze aan bij een moderne manier van informatie verwerking,
• wordt met publiek geld verzamelde informatie beschikbaar gesteld voor een open en transparant Ede,
• geeft Ede op eenvoudige wijze invulling aan de Wet Openbaarheid van Bestuur,
• wordt bij het ontwikkelen van applicaties gebruik gemaakt van "the wisdom of the crowd".

De gemeente Amsterdam heeft haar gegevens toegankelijk gemaakt voor iedereen. Hier was de wedstrijd "Apps for Amsterdam" aan verbonden. Op deze wijze zijn programma's ontwikkeld voor smartphones, web, ipad of Facebook. Zo zijn applicaties gemaakt waarmee de energiegegevens over gebouwen en woningen worden getoond en wordt een subsidieadvies gegeven. Met een ander programma kunnen scholen worden gevonden aan de hand van criteria als soort, onderwijsrichting of afstand. Met een andere applicatie kunnen de 178 nationaliteiten die in Amsterdam wonen worden ontdekt.

Tijd dat ook de gemeente Ede haar gegevens beschikbaar stelt om te worden hergebruikt in nieuwe, nuttige, waardevolle en leuke toepassingen. Het is dan aan ontwikkelaars om kansen te zien en iets met de gegevens te doen. Een wedstrijd is een mooie manier om dit proces op gang te brengen. Wat mij betreft mag de wedstrijd "eApps voor Ede" morgen beginnen.