Eric Leltz  RSS feed    

Vaardigheden

Dinsdag 13 augustus 2019

Eric Leltz

De wereld verandert snel. Omdat de veranderingen op meerdere gebieden tegelijk plaatsvinden zoals digitalisering, globalisering en individualisering is het niet zomaar een verandering maar een transitie. Deze transitie vormt een hele opgave voor het onderwijs. Daar moet men opleiden voor beroepen die nog niet bestaan, voor technieken die nog niet zijn uitgevonden, om uitdagingen aan te gaan die we nog niet kennen en voor een generatie bij wie ‘social media’ in het DNA zit. Welke vaardigheden zijn dan relevant?

Het nationaal expertise centrum leerplanontwikkeling definieert de 21ste eeuwse vaardigheden. Het gaat dan bijvoorbeeld om creativiteit, kritisch denken en mediawijsheid. Het World Economic Forum, een jaarlijkse bijeenkomst in het Zwitserse Davos van CEO's van de grootste bedrijven ter wereld, politici, onderzoekers en journalisten, definieert 16 vaardigheden voor het onderwijs van de 21ste eeuw. Deze vaardigheden zijn onderverdeeld in 6 fundamentele ‘geletterdheden’, 4 competenties, 6 karaktereigenschappen. Als relevante competenties noemen zij (ook) kritisch denken, probleemoplossend vermogen, communicatieve vaardigheden en samenwerken.

Je kunt ook op een andere manier de vereiste vaardigheden achterhalen. Bijvoorbeeld door met het oog op de robotisering te kijken naar waar een mens zich in kan onderscheiden ten opzichte van een robot. Het komt er dan op neer om kansen en mogelijkheden te zoeken in wat een robot (nog) niet kan. Er is nog geen plaats voor een robot daar:

  • Waar we een mens willen zien
  • Wat nog te ingewikkeld is voor een robot en
  • Daar waar arbeid te goedkoop is om te automatiseren

Relevante onderscheidende vaardigheden zijn dan creativiteit, flexibiliteit, kritisch denken en de menselijke maat (empathie). Een voorbeeld van flexibiliteit ten opzichte van een schaakcomputer zie je als een huis in brand staat. Schaakcomputer Deep Blue mag dan wel in 1997 in staat zijn geweest om de wereldkampioen van toen, Gary Kasparov, te verslaan, als het huis in brand staat schaakt Deep Blue gewoon door terwijl een loopje naar de brandblusser op dat moment urgenter is. En empathie? Een robot heeft geen hart dus een keertje met de hand over het hart strijken is er niet bij.

Maar de ontwikkelingen gaan snel. We zien graag een zorgzame verpleger of verpleegster aan ons bed. En als de keuze is niemand aan je bed of een robot, dan is de balans snel opgemaakt. Zorgrobots Pepper, Zora en Tessa zijn inmiddels goede bekende in menig zorgcentrum. En een schilderij willen we natuurlijk van een echte kunstenaar. Een die op een zoldertje een atelier heeft en tijden heeft gekend dat er nauwelijks te eten was. In 2018 is het schilderij ‘Edmond de Belamy’ voor €375.000 geveild. De maker was geen getormenteerd kunstenaar maar een computeralgoritme. De signatuur op het doek is dan ook een formule. En wat te denken van Blonde Dolly 2.0. Geen mooie vrouw van vlees en bloed om even mee te verpozen, maar een sekspop. Ineens is de kans op uitbuiting of een Soa tot vrijwel 0 gereduceerd.

Toch is het de vraag of die afhankelijkheid van machines ons wel zo gelukkig maakt. Deze afhankelijkheid tart namelijk onze autonomie. En samen met ‘je verbonden voelen met anderen’ en ‘erkend worden’ is nu juist ‘autonomie’, volgens Daniël Pink (2009), datgene wat ons gelukkig maakt.



Reactie geven

Naam *
Email *
Website
Bericht *

Archief



Rubrieken


Made by DeeWeeDee