Eric Leltz  RSS feed    

Kennis delen is kennis vermenigvuldigen

Vrijdag 02 april 2010

eric leltz

In de zoektocht naar de plaats en een meer zinvolle invulling van lectoraten binnen het hoger onderwijs, dreigt de component 'kennisontwikkeling' steeds meer te worden weggetrokken uit het onderwijs en te worden ondergebracht bij de lectoraten. Omdat sinds kort ‘onderzoek’ naast ‘onderwijs’ ook tot het primaire proces behoort, blijft kennisontwikkeling daarmee weliswaar onderdeel van dat primaire proces, maar de kans dat de nieuwe kennis de onderwijs (werk) vloer bereikt, wordt dan toch wel wat kleiner. En op die werkvloer ontmoeten student en docent elkaar nu eenmaal het meest en het intensiefst. Door het weghalen van kennisontwikkeling bij de docent wordt deze functie uitgehold. De docent gaat dan steeds meer lijken op de medewerker uit het industriële tijdperk die aan de lopende band staat. Dezelfde medewerker die nog maar een klein gedeelte van het totale proces uitvoert en eigenlijk nauwelijks een idee heeft aan welk product hij werkt. Het is als de metselaar die, wanneer gevraagd wordt naar wat hij doet, zegt 'een muurtje bouwen' waar hij ook had kunnen zeggen 'ik bouw mee aan een kathedraal'. Het werkt sub optimalisatie in de hand.

Door deze uitholling wordt de intrinsieke motivatie van de professional op de werkvloer wel heel erg op de proef gesteld. Het doet ook geen recht aan de lerende organisatie waar tegemoet wordt gekomen aan de natuurlijke behoefte van professionals aan zelfontplooiing waardoor een organisatie zich als het ware continu en als vanzelf vernieuwt. En natuurlijk kan de professional deelgenoot worden van de kenniskring rond een lectoraat, maar dit is maar weggelegd voor enkelen. De achterblijvers voeren het onderwijs uit maar doen nauwelijks aan inhoudelijke vernieuwing van datzelfde onderwijs. En de gevolgen hiervan kun je dagelijks om je heen zien. Omdat het aspect kennisontwikkeling in het onderwijs minder prominent aanwezig is en het meer om de uitvoering gaat, kun je met minder hoog gekwalificeerde en minder ervaren medewerkers af. Onder het mom van verjonging zie je ook steeds meer goedwillende maar weinig ervaren jonge docenten binnenkomen. Deze docenten passen, zeker in hun begintijd, goed bij het lopende band concept met de voorgekookte lessen. Maar ruimte voor vernieuwing in het leslokaal is er nauwelijks.

Als kennis niet wordt ontwikkeld of als elders ontwikkelde kennis niet wordt gedeeld en benut, veroudert een opleiding in snel tempo. Een goede balans tussen financiën, kennisontwikkeling en oog voor student, docent en samenleving is hierbij essentieel. Omdat de samenleving in beweging is, zal bij een eenzijdige benadering de kennis in de opleiding snel in waarde verminderen en zal de opleiding niet meer aansluiten bij haar omgeving. Voor het sturen op bijvoorbeeld alleen financiële doelen wordt dan uiteindelijk een hele hoge prijs betaald.

Een optimale kenniscentrum gaat van kennisontwikkeling, via kennisdelen en het toepassen van kennis, naar evaluatie van die kennis. Al deze onderdelen moeten goed op elkaar worden afgestemd. Om kennis breed toe te passen en van nut te laten zijn voor de gehele organisatie, zal de kennis toch echt op de werkvloer moeten aankomen. Dan hebben studenten, docenten en dus de samenleving er direct baat bij. Wat nu dreigt te gebeuren bij veel hogescholen is dat het kenniscentrum goedwillend met kennisontwikkeling begint bij het lectoraat en vervolgens stokt bij het delen van die kennis. En over het toepassen van die kennis heb ik het dan al helemaal niet meer. Op deze wijze bereikt de ontwikkelde kennis nooit het lokaal waar docent en student samen het onderwijs vormgeven. Pas als je kennis kunt delen, kan deze kennis zich vermenigvuldigen.

   



Reactie geven

Naam *
Email *
Website
Bericht *

Archief



Rubrieken