Eric Leltz  RSS feed    

De volgende stap: het hoger onderwijs van de toekomst

Woensdag 29 oktober 2014

eric leltz

We leven in een overgangstijd. Van een tijdperk gestoeld op de riten van de industrialisatie naar een tijdperk waar digitalisering alom vertegenwoordigd is. En het gaat snel. Niet alleen onder invloed van de veranderende techniek maar ook door een verhoogd adaptievermogen in de samenleving omdat er een generatie aan boord komt die niet beter weet. Zij hebben digitalisering met de paplepel meegekregen. Zo stonden in de top 10 van meest begeerde banen in 2010 alleen maar banen die in 2004 nog niet bestonden. En deed de radio er 38 jaar over om een markt van 50 miljoen gebruikers te krijgen. Bij de televisie was dit nog maar 13 jaar. Internet deed er 4 jaar over en Facebook deed het binnen 2 jaar. Het aantal apparaten met internet toegang was in 1984 1000, in 1992 1 miljoen en in 2008 was dit al 1 miljard!

En als de impact van digitalisering nog niet is doorgedrongen hoef je je daar niet meteen voor te schamen. Zo dacht Bill Gates (Microsoft) ooit dat "648 KB per persoon voldoende zou zijn" en Thomas Watson (IBM) dacht dat de hele wereld genoeg zou hebben aan 5 computers. En nog maar in 2000 dacht 2/3 van de volwassen Nederlanders dat ze geen mobiele telefoon zouden kopen.

De snelle verandering legt een grote verantwoordelijkheid bij opleidingen. Zij moeten zorgen voor de professional van de toekomst. Dat betekent dat scholen studenten moeten opleiden voor banen die nog niet bestaan, voor technieken die nog niet zijn uitgevonden en om uitdagingen aan te gaan die we nog niet kennen. Zowaar een hele opgave. Dit gaat dan ook gepaard met horten en stoten omdat de omgeving (lees interne organisatie) waarin dit moet gebeuren nog wat minder hierop gericht is. Dat is een omgeving van dwang en drang onder het bewind van ondersteunende diensten, gevangen in een systeem en structuur van standaardisering met een overhead aan regels, gestuurd op wantrouwen leidend tot een efficiency kramp.

Het is voor opleidingen een zoektocht naar een brede balans tussen economie, ecologie, ergonomie en ethiek (4E). Bijvoorbeeld op het gebied van maatschappelijk verantwoordelijkheid: planet, people, profit (3P) en op persoonlijk gebied: ratio, emotie en intuïtie. Het gaat dan over de vragen "wie ben ik?", "wat kan ik?" en "wat wil ik?". Het gaat dan minder om beheersen en meer over omgaan met onzekerheid, minder over richtlijnen en extrinsieke sturing en meer over verbinden in netwerken op basis van gelijkwaardigheid en intrinsieke sturing. Als deze balans is gevonden zijn we in staat om de volgende stap te zetten:

  • van ownership naar usership,
  • van product naar performance (dienst),
  • van lineair naar kringlopen,
  • van waarde ontlenen naar waarde toevoegen en creëren,
  • van economisch rendement naar maatschappelijk rendement,
  • van zelfredzaam naar "samenredzaam"

Reacties



Kees Winkel
Je hebt het over een aantal fundamenten van democratie die, basaal gezegd, neerkomen op één thema, dat van het samenzijn. Zich hieraan confirmeren vereist nogal wat inzet van iedereen, niet in de laatste plaats omdat aspecten als acceptatie van 'het andere' en openstaan voor het onbekende nu eenmaal niet echt lekker voelen; we confirmeren ons liever aan onze comfortzones, al lang betreden paden en pseudo-discussies (over de kleur van piet en zo...).
Je hebt overigens m.i. gelijk in je observatie en analyse van het fenomeen en de vraag hoe het hoger onderwijs moet worden ingericht voor de toekomst is dan ook complex, al was het alleen al vanwege de cultuur in datzelfde onderwijs op dit moment. Bestaat er wel de wil om te veranderen?
Als wij het hoger (beroeps-)onderwijs willen prepareren voor de toekomst, zullen wij af moeten van het verstikkende hokjes-denken en het lefloos geneuzel over regeltjes; wij moeten met open vizier en durf de toekomst vormgeven vanuit de gedachte dat wij moeten delen. En juist dat delen valt vaak lastig te rijmen met het nastreven van eigenbelang.
Het is wat mij betreft dus eerder een kwestie van mentaliteit om de eerste horden te nemen door ons zelf een spiegel voor te houden en te beseffen dat wij ons rentmeesterschap aan het verkwanselen zijn. Voor wie doen we dit eigenlijk allemaal?


Reactie geven

Naam *
Email *
Website
Bericht *

Archief



Rubrieken


Made by DeeWeeDee