Als je de bezuinigingsvoorstellen van het college van B&W zoals beschreven in de meerjaren begroting bestudeerd, zie je dat de pijn niet eerlijk wordt verdeeld. Die pijn wordt daar gelegd waar een beetje minder al snel heel erg wordt gevoeld. Bijvoorbeeld door het afschaffen van regelingen voor minima of door te bezuinigen op de kinderboerderij. Hierdoor worden heel veel mensen getroffen en het levert verhoudingsgewijs heel weinig op.

Over het proces van bezuinigen is GroenLinks/PE ook niet te spreken. Iedere inwoner heeft eind augustus kunnen inspreken en de raad is begin september om haar visie gevraagd. Dan is er voldoende informatie om met een goed voorstel te komen. Dat voorstel had nu voor moeten liggen om in de Raad van november te worden besproken. Dan hadden we allemaal geweten waar we aan toe zijn. Door dit voorstel niet voor te leggen, worden de inwoners te lang in onzekerheid gehouden. Het college geeft hier een draai aan door te stellen dat we nog tijd hebben “omdat de bezuinigingen toch pas in 2012 ingaan”. Dat is waar, maar daarmee negeer je wel wat er onder de inwoners, verenigingen en bedrijven leeft. Zij verwachten juist duidelijkheid. Speel dan ook in op die verwachting. Dat hoort ook bij besturen. En natuurlijk is het niet gemakkelijk om in deze tijd een besluit te nemen over de financiën, en natuurlijk gaat dat ergens pijn doen. Maar dat is nog geen reden om een besluit voor je uit te schuiven. Als je een besluit kunt uitleggen, dan kun je deze ook nemen.

Een discussie over wat voor gemeente we willen zijn had de besluitvorming kunnen vergemakkelijken. Wil je bijvoorbeeld een toeristische gemeente zijn dan ga je dus niet bezuinigen op fietspaden of op de schaapskudde. En blijf je van de toeristenbelasting af. En als je jezelf als economisch centrum wil profileren dan leg je bijvoorbeeld de nadruk op gunstige vestigingsvoorwaarden. Deze fundamentele discussie is echter nooit gevoerd en dat breekt nu op. Hierdoor groeit de onzekerheid in de edese samenleving. Deze onzekerheid wordt nog aangewakkerd door de recente blunders van dit college bij het aanbesteden van Het Nieuwe Landgoed, van de bouw aan de Halte maar ook bij de parkeergarage bij Cinemec. Keer op keer pakken de gemaakte keuzes verkeerd uit en trekt dit college aan het kortste eind. Dat geeft weinig vertrouwen in de slagkracht van dit bestuur. Hierdoor groeit de onzekerheid in de edese samenleving en met deze onzekerheid groeit de ontevredenheid.

De gemeente Ede staat voor een zware opgave. Er moet tot 2014 12 miljoen euro worden bezuinigd. Een fors bedrag. Deze bezuinigingen verschijnen als donkere wolken aan de horizon. Maar linksom of rechtsom, het gaat de komende jaren pijn doen in de portemonnees van de inwoners van Ede. Hoe pijnlijk ook, de gemeenteraad zal moeten kiezen.

Juist onder moeilijke omstandigheden kan een gemeentebestuur laten zien wat ze waard is. En juist nu valt dit college bij de eerste de beste vuurproef door de mand. Ze doet voorstellen waarbij:

o     niet naar de lange termijn wordt gekeken

o     het sociale hart weg wordt gehakt uit de gemeente en

o     geen oog is voor natuur en landschap.

Maar omdat er geen helder kader is kunnen de keuzes niet worden uitgelegd. En dan komen vragen boven die eigenlijk niet te beantwoorden zijn zoals:

o     Waarom wel bezuinigen bij het Luntersche Buurtbosch en niet bij de Edese bossen?

o     Waarom wel bezuinigen bij de Oude Hofstede of zorgboerderij De Proosdij en niet bij de schaapskudde

Het college schrijft wel dat sportclubs en vrijwilligers als het cement in de samenleving worden gezien en dat minima kunnen rekenen op steun maar in de praktijk is dit toch wel even anders want voorzieningen als

o     Witgoedregeling voor minima

o     Computerregeling voor minima

o     Collectief vraagafhankelijk vervoer voor ouderen

o     Welzijn en zorg voorzieningen voor ouderen

o     Schoolzwemmen

worden gewoon wegbezuinigd. En dat terwijl een goede minimaregeling veel leed kan opvangen.

GroenLinks/PE kan zich totaal niet vinden in de door B&W voorgestelde begroting en maakt andere keuzes om de bezuinigingen het hoofd te bieden. Voor GroenLinks/PE is het sociale aspect en het milieu van immens belang zijn. De eerder genoemde voorzieningen voor jongeren, ouderen en minima willen wij handhaven. Verder zijn de ecologische verbindingszones essentieel om de gevolgen van de klimaatverandering het hoofd te bieden. Hier moet je dus nu aandacht aan geven anders zijn de gevolgen niet meer te overzien. Daarnaast past milieueducatie bij een gemeente die zichzelf graag groen noemt en millenniumgemeente is. Ook dit moet je dus handhaven.

Volgens GroenLinks/PE kan worden bezuinigd op:

o     Grote projecten als Spoorzone en Veluwse poort,

o     Kenniscampus Zandlaan

o     Akoestiek raadszaal

o     Citymarketing

o     Hoeven (semi) gemeentelijke kantoren niet op A-locatie te staan.

o     Als je meer thuis werkt en flexplekken gebruikt kunnen hele kantoren in de verkoop.

o     Als NS station “Veenendaal - De Klomp” een regio functie en P&R station wordt kan auto parkeren bij Ede - Wageningen worden ontmoedigd door ervoor te laten betalen. Er is genoeg OV naar het station toe.

o     In plaats van de grond voor sociale woningen duurder te maken zoals nu wordt gedaan, maak je de grond voor ‘niet-sociale’ woningen duurder

o     Verkoop/verhuur snippergroen langs huizen. Onderhoud is duur en dit kan net zo goed door de bewoners zelf gedaan worden,

o      Vervang meer verkeerslichten door rotonden: die vragen geen stroom en onderhoud en hoeven niet vervangen te worden. De rotondes kunnen vervolgens worden verhuurd aan bedrijven.

Er moet werk worden gemaakt van een cultuuromslag. Inwoners, verenigingen en bedrijven kunnen meer worden betrokken bij de bezuinigingen. Nu is het vaak eenrichtingsverkeer en worden de bezuinigingen opgelegd. Vraag ook wat van inwoners en verenigingen en beloon activiteiten als:

o     het exploiteren van buurtvoorzieningen,

o     het beheer van de omgeving en

o     het onderhoud van het groen en de accommodaties.

Inwoners en verenigingen hebben veel expertise in huis die ze graag willen en kunnen inzetten. Mobiliseer die kennis. Daarmee voorkom je verschraling van de buurt.

Vorige week maakte de provincie Gelderland bekend dat zij flink gaat snijden in de uitgaven op sociaal gebied. Zij gaat zich meer concentreren op haar kerntaken en daar ook in investeren. Als kerntaken ziet zij openbaar vervoer, economie, natuur en verkeer. De achterliggende gedachte voor deze keuze is dat er afspraken liggen dat gemeenten en Rijk de subsidiering van sociale instellingen voor hun rekening nemen. De investeringen die de provincie de laatste jaren op dit gebied deed waren wel goed voor de zichtbaarheid van de provincie maar zij ziet dat nu als oneigenlijke taak.

Een gevolg van het besluit van de provincie is dat een aantal sociale instellingen een flink deel van hun subsidie kwijtraken. Soms gaat het zelfs om de hele subsidie. Deze instellingen moeten maar afwachten of het Rijk en/of gemeente de subsidie overnemen, want er zijn hierover nauwelijks afspraken gemaakt tussen provincie, Rijk en gemeente. Dit betekent onzekerheid bij deze instellingen waardoor de continuïteit in gevaar komt. Voorbeelden van stichtingen en voorzieningen die geen geld meer uit Arnhem hoeven te verwachten en dus rechtstreeks worden bedreigd in hun voortbestaan zijn telefonische hulpdiensten, cultuureducatie, bibliotheekbussen, milieufederatie, kulturhusen en de Gelderse sportfederatie.

Linksom of rechtsom, voor de instellingen maakt het niet veel uit, als ze maar weten hoe hun financiering is geregeld. Als de subsidies uit de portemonnee van de gemeente Ede moeten worden betaald, is het goed om te weten wat de gemeente de komende jaren van plan is om wel en niet te doen. Dan komt het nut van de door mijn fractie al eerder genoemde kerntakendiscussie naar voren. Want als je weet wat je wel en niet gaat doen, dan kun je aan instellingen uit Ede ook duidelijkheid geven. Deze afweging moet nu per instelling en per keer worden gemaakt. Dat geeft onrust en schept onduidelijkheid. 

Een gemiste kans van de gemeente Ede om de gesubsidieerde instellingen in haar gemeente duidelijkheid te geven in deze voor hen onzekere periode.   

Het college heeft besloten om de bespreking van de meerjarenbegroting 2010-2014, die in juni zou plaatsvinden, uit te stellen tot na de zomer ”omdat de financiële onzekerheden groot zijn“ en ”omdat onduidelijk is hoe snel de vorming van een nieuw kabinet zal verlopen”. De toekomst wordt door dit college dus nog niet echt ingevuld en dat terwijl de meerjarenbegroting niet sluitend is.

In het Bestuursconvenant is aangegeven dat voor 2011 een ombuiging van € 3 miljoen moet worden gerealiseerd maar hoe blijft dus onduidelijk terwijl verenigingen en instellingen al wel bericht hebben ontvangen dat ze gekort gaan worden. En ook de bedrijven en inwoners van Ede zullen wel nieuwsgierig zijn naar waar het pijn gaat doen.

Van een college verwacht je een proactieve houding zodat ze een baken in deze onzekere tijd is. Maar niets van dit alles. We zagen deze afwachtende houding al eerder toen het college in november 2009 door de raad met een motie moest worden gedwongen om invulling te geven aan de financiën. En natuurlijk kun je nu nog niet precies aangeven hoe en waar er bezuinigd gaat worden maar je kunt al wel op de onzekere situatie inspelen. Dit kan door aan te geven waar je verwacht te bezuinigen en waar je dit zeker niet gaat doen. Dan kun je vervolgens scenario’s opstellen: wat doe je als het tegenzit en wat doe je als het meezit. Met deze scenario’s in de hand kun je snel inspelen op veranderingen.

Een discussie over hoe we de financiële crisis aanpakken had wat mijn fractie betreft allang gevoerd moeten worden. We hebben in oktober 2008 gevraagd om een visie van het college over de aanpak van de kredietcrisis. Toen dit niet kwam hebben we in januari 2009 de notitie “maak van een kikker een prinses” over de kansen die een crisis ook biedt aan het college aangeboden. In november 2009 heeft mijn fractie al aangegeven dat er een toekomstdebat gevoerd moet worden met inwoners, verenigingen, stichtingen, ondernemers en raad over wat we als gemeente wel en niet gaan doen. Met deze schets in de hand kunnen we vervolgens binnen de raad een kerntakendiscussie voeren. Dan plaats je de zaken in samenhang en kun je de activiteiten richten. Dan ook pak je als gemeentebestuur je verantwoordelijkheid op.

En als het college dit niet doet, dan doet mijn fractie dit. Dan zetten wij een dergelijke discussie op. Doet u mee? Ja, meld u dan aan bij mij.

Ik heb in eerdere blogs voorbeelden gegeven waar GroenLinks/PE mogelijkheden ziet om te bezuinigen:

o         12 december 2009: “een zware klus voor een licht college”

o         9 november 2009: “de weg naar de toekomst”

o         22 oktober 2009: “pleisters plakken”

o         7 april 2009: “het college kijkt naar buiten: grijs en bewolkt”

o         17 februari 2009: “blijf zitten waar je zit en verroer je niet”

o         19 januari 2009: ”maak van een kikker een prinses”

o         29 november 2008: “hoe raakt de kredietcrisis Ede?”